De Sioux
leefden op het prairiegebied in het midden van de Verenigde Staten.
In het meer Oostelijk gebied woonden de Nakota en Dakota.
In het Westen vinden we de
Lakota of ook wel Teton-sioux.
Die zijn ook weer te verdelen in een aantal onderstammen:
Heel bekend zijn o.a. de Hunkpapa en de Oglala.
Bekende leiders waren:Red Cloud,Sitting Bull,Crazy Horse en
Gall. Prairiedorp |
Hubble Big Horse (Cheyenne)Blackfoot: Three Bears |
Red Cloud(Mahpia Luta)Sioux krijgersLittle Hawk, Brulé Teton. |
De
eerste schermutselingen
tussen de Teton-Sioux en het Amerikaanse leger begonnen in 1854
toen een aantal stamleden werden
vermoord waaronder
Conquering Bear,
een
Brulé-stamhoofd,
omdat één van de indianen een verdwaalde koe in
beslag zou hebben genomen. In werkelijkheid vormde de op hol geslagen
koe een gevaar voor het tentenkamp.Het liep alles omver. Bird Wild Hog,zoon van Wild Hog,één van de Cheyennes die meevocht in de Fetterman Fight |
Crazy Horse(een
geweldige krijger) bleef op de
prairie en voegde zich later bij Sitting Bull. De Amerikanen stuurden 4 legercontingenten de prairie op. Een van die contingenten onder leiding van Crook werd door de indianen onder leiding van Crazy Horse naar huis gestuurd na de slag bij de Rosebud. In 1876
versloegen de Sioux en Cheyennes Generaal
Custer, die de 7e cavalerie aanvoerde in de Slag
bij de Big Horn. In 1890 werd Sitting Bull op zijn beurt vermoord na verwikkelingen rond de Ghost Dance Religion. De Amerikanen waren zeer achterdochtig en bang voor een uitbraak van de indianen. Ze wilden Sitting Bull arresteren met behulp van de Indiaanse politie. Hij verzette zich tegen deze onterechte arrestatie en zijn volgelingen grepen ook in en daarbij vielen schoten. Door twee van de Indiaanse politiemensen, Bull Head en Red Tomahawk, werd hij neergeschoten.. Ook Crow Foot, de lievelingszoon van het opperhoofd en slechts 14 jaar oud, vond de dood en dat omdat hij naar zijn vader riep: -je bent toch een groot opperhoofd, sta niet toe dat ze je meenemen- (Zijn lievelingsdochter Standing Holy overleefde, trouwde en woonde te Pine Ridge.) Dit werd de aanleiding tot de uitbraak van de Sioux en uiteindelijk de slachting bij Wounded Knee door de 7th Cavalery, waar Big Foot en zijn volgelingen de dood vonden. White-Man-Runs-Him, Crazy Horse Custer -Scout (Crow)
Big Foot of Spotted Elk (1880) Hunkpapa hoofdmanBroken Arm,Oglala Crazy Bear,Oglala |
Sitting Bull(Tatanka Yotahke)Sitting Bull en stamgenoot in het circus van Buffalo Bill Little Big Man American Horse One Bull, neef en adoptief zoon van Sitting Bull, broer van White Bull. Old man and memorys. Komt ie nog die langhaar? |
Gall (Hunkpapa) |
Rain in the Face (Hunkpapa) |
Two Moons ( Cheyenne) |
White Bull, neef van Sitting Bull |
Crow Foot en (groter) Standing Holy |
Spotted Eagle, Sans Arc |
Kicking Bear bracht samen met Short Bull de Ghost Dance Religion naar de Sioux |
Short Bull |
StammenAls voorbeeld worden hier de Sioux opgedeeld in taalgroepen. Die worden weer verdeeld in divisies.Een divisie wordt weer opgedeeld in Onder-Stammen. Deze bevatten op hun beurt bands. Om het niet te ingewikkeld te maken laten we die achterwege. |
1 Sioux Natie
Stella Yellowshirt Dakota Yankton Blackfoot Indiaan uit Buffalo Bills circus |
Overige stammen
Pack-Aka-Waqin, Yankton Crow Little Moon, Crow |
Santee SiouxMany HornsYellow Magpie, ArapahoeRed Horse, Lakota Thomas White Face, Oglala Wabash, Redleaf, Dakota |
AssiniboineBlack Eye, Northern YanktonaiMa-may-dayte, Lone Wolf junior, Kiowa Eagle Man , Yanktona Blackfoot |
Yankton bear GhostMedicin Bear, Mato-Wakan, upper YanktonaiAssiniboin Boy, Atsina (Gros Ventre) Drifting Goose, Yanktonai |
Scoched Lighting, Miniconjou Teton. Hollow Horn, Brulé Teton |
OsageKiowa Apache Black Hawk Spies on the enemy, Crow |
CaddoHidatsa Cheyenne vrouw Mahpia Wakan, Oglala |
CheyenneThree Fingers(zie boven)Eagle Dog, Yankton. Rabbit Head, Hidatsa |
Brulé Sioux vrouwKrijger uit het circus van Buffalo BillKansa man |
In de meest oostelijke staten
van het eigenlijke prairiegebied. Het landschap met de vooral
hoge grassen. ( vergelijk The Planes: lage grassen in het westen)
woonden stammen in aarden huizen of grashutten zoals de
Caddo. Stammen als de Pawnee, Oto,
Iowa, Missouri, Osage, Omaha, Ponca, Arikara en Wichita waren vaak geduchte vijanden
van de stammen op de
The Planes
zoals de Sioux en Cheyennes. Ze kozen al snel de zijde van de
Amerikanen, en dienden zich zelfs vaak als scout aan of hielden zich afzijdig
van de oorlog. Ze reden wel vaak op
eigen houtje naar het westen om de vijandelijke stammen aan
te
vallen. Deze indianen vertoonden uiterlijk nog kenmerken van de
Woudindianen. Zoals het kort geschoren hoofd. het dragen van een roach.
Tonkawavrouw Kun-Zan-Ya, vrouw van Mahee, Iowa 1849 Omaha |
Wichita indianen(Caddo) Iowa (White Cloud) Arikara littlebirdar Pawnee ( 1868) |
Oto Omaha Tonkawa Missouri , begin 19e eeuwt |
Arikara , Rushing Bear Pawnee ; La-roo-chuk-a-la-shar Dra Sun Chief Ponca Pawnee |
Osage(Clermont) ongeveer 1836 |
Oto -Missouri |
Pawnee |
Oto , Chono Ca Pe. |
In gebied aan de grote
rivieren
vinden we het
Aarden
huis bij
o.a. de Mandan,Pawnee
en Dakota.Daar konden echt wel een paar families in vertoeven.
Een nog grotere werd gebruikt voor seremonies. Short Bull Mandan in nadagen. |
TeepeeMandandorp bereidt zich voor op een schildersessie van Catlin In de jaren 30 van de 19e eeuw.Let op het typische bootje rechts en de hondentravois. De man in het midden is klaar voor de Buffalodans. Kort daarna worden de stammen bij de Mississippi getroffen door de pokken epidemie overgebracht door blanken via een Mississippi stomer. Het overgrote deel van de Mandan stam vind de dood. Catlin heeft nog op tijd veel van de cultuur van deze bijzondere stammen vast kunnen leggen. |
Caddo grashut CaddovrouwenAan de afmeting kun je zien dat de caddo een gesettelde stam waren. De grashuttenin het westen zijn veel kleiner. Ze moesten snel afgebroken kunnen worden. |
Prairieechtpaar |
Hier zie je de zogenaamde Backrest. Hier zat de heer des huizes met zijn rug tegenaan gewoon op de grond. Aan de wand van de tent hangen allerlei attributen zoals: de parfleches, dat waren versierde tassen van leer, schilden, een berenhuid en er is ook een cradleboard zichtbaar. Tepee interieur(Sioux) |
blackfoot23-11 |
Paarden en bizonjacht Vroeger ging men wel verkleed in hertenhuiden te voet op de kudde bizons af. De indianen probeerden een lid van de kudde afgezonderd te krijgen en dan te doden. Rigoureuzer gingen ze te werk door een hele kudde op te jagen(stampede) in de richting van een ravijn. De beesten stortten over de rand: een heleboel vliegen( bizons)in één klap. Met het paard ging men intelligenter en sneller jagen. De indianen konden achter de kuddes aan optrekken. Steeds meer stammen gingen zich definitief op de prairie vestigen. De Comanche het laatst( vanaf 1700). Zij waren verwant aan de Shoshones en kwamen dus oorspronkelijk uit het Grote Bekken. De hele cultuur werd van de bizon afhankelijk. Vanaf pakweg 1870 volgde de Amerikanen een pebaalde tactiek om de Indianen eronder te krijgen: kill the buffalo! De komst van het "IJzeren Paard" had een grote impact op het leven van de prairiestammen. Gebieden werden gemakkelijker ontsloten en bereikbaar voor de "beschaving" . Er werd geen rekening gehouden met de woon- en jachtgebieden van de indianen. Bovendien verjoeg het gesis en geratel van de trein de dieren. Na de verbinding van de beide grote spoorlijnen vanuit het oosten en westen in 1865 was het hek van de dam voor de stammen. Het werd een koud kunstje om vanuit de trein hele kuddes bizon neer te leggen. Daar werd vaak het zwaar kaliber buffelgeweer voor gebruikt. de karkassen van de dieren lagen gewoon te rotten op de prairie, want het vlees werd niet gebruikt. Wat een geweldige sport was dat voor de liefhebbers. Dit in tegenstelling tot de indianen die alleen doden wat ze echt gebruikten. En ook werkelijk alles van de bizon werd gebruikt. Met name Bill Cody (Buffalo Bill) is bekend geworden vanwege deed dit werk voor met name het leger. Later werden de huiden gestroopt en overl te koop aangeboden. Zo werd het laatste beetje hoop de indianen ontnomen. Op deze manier zijn de bizons aan het eind van de 19e eenw bijna uitgeroeid. Op de reservaten moesten de indianen het doen met surrogaatvlees van runderen. Maar er werd vaak vlees van slechte kwaliteit geleverd of het kwam te laat of helemaal niet Crow te paard Crow (Pretty Eagel) Ride like the wind Curly was één van de Custer -scouts die de slag bij de Litte Big Horn overleefden! Curly, Custer scout (Crow) Crow Elder Mothers pride: cheyenne |
BizonjachtHondentravois TravoisHet ijzeren paard.Waar zijn de bizons?Cheyenne Horse raid in Colorado |
Zonnedans |
Alles
van de bizon werd gebruikt:
Het vlees werd gegeten en gedeeltelijk gedroogd
vermengd met bessen: het zogenaamde Pemmican. ter
plaatse werd door de jagers de tong rauw gegeten
als byzondere lekkernij. Van de huiden maakte men tepeeovertrekken. Met het bont mee leverden ze warme dekens. Het bont werd meestal verwijderd met schapers. Het looien ging met behulp van vet, bizonhersens en soms urine. De huiden werden opgerekt, te drogen gehangen. Van de botten werden gereedschappen en soms bogen gemaakt De horens werden verwerkt in hoofdtooien. De bizonpoep werd in gedroogde vorm verwerkt tot brandstof. Tenslotte speelde de schedel nog een rol bij rituelen zoals bij de zonnedans, de inwijdingsrite voor krijgers, waarbij ze werd vastgemaakt aan de koorden die met pennen door borst-en rugvlees van de krijger werd gestoken Verbonden met een paal moest de krijger dansen in de zon totdat de koorden loslieten of totdat hij bewusteloos raakte. (zie ook Okeepa) |
Okeepa Buffalodance littlebirdar Het goede en kwade Okee-hee-dee) Wolfchief |
De
Mandans en de Okeepa. De Mandans kenden een dergelijk rite in een wat ander vorm: de Okeepa kenmerkend verschil was dat de krijgers aan het plafond in een aardenhuis hingen. Het is het ultieme bewijs van moed en het verdragen van pijn op weg naar het volwassen krijgerbestaan. Het begint met het hangen aan pennen door het vlees van borst en ledenmaten verzwaard met bizonschedels totdat men vanzelf losraakt. Er komen nog een aantal seremoniën achteraan, bijvoorbeeld waar de goede geest , de kwade (Okee-hee-dee) overwint en deze door het volk wordt verjaagd. Dat is op de volgende afbeelding te zien. Een theorie gaat uit van voorouders die uit Wales kwamen onder leiding van Madoc ( Eerste man), althans volgens een legende. De schilder Catlin o.a maakt melding van overeenkomsten tussen de taal van de Mandans en de Welshman. Tussen de indianen zijn er veel met blauwe ogen en lichter tot bijna blond gekleurd haar. Deze " eerste man", zou zich opgeofferd hebben voor zijn volk, geslachtofferd door de Cherokees, gesymboliseerd met deze rite. Een andere theorie gaat uit dat het een restant is van het lijdensverhaal van Christus in de overlevering via de Welshmen bij de Mandans is terechtgekomen. Weer andere beweren dat een aantal Mandans mogelijk van de Vikingen afstammen, die zijn daadwerkelijk in Amerika geweest. Niets van dit alles is bewezen. In 1837 legde een Mississippistomer aan bij de Mandans aan de bovenloop van de Missouri bij het Mandandorp Hang Kush met een aantal zieke mensen aan boord. In een korte tijd werd het volk van de Mandans, maar ook andere stammen in de buurt zoals de Hidatsa getroffen door een pokkenepidemie. Het grootste deel van de stam kwam om. Catlin en Bodmer hadden weinig jaren ervoor de laatste portretten vastgelegd van o.a Wolfchief en Matho Topeh (4 beren), en vele andere stamleden. Catlin was de enige blanke die de Okeepa seremonie van dichtbij mocht aanschouwen. De latere overlevende Mandans namen veel van de cultuur van de Dakota's over. Vergelijk hier het portret van een Mandan in de nadagen met die van een Yanktonai. Mandan 1830-40 Mandan in nadagen Yanktonai De verendracht is typisch voor het gebied ten oosten van de Mississippi bij o.a.de Nakota, Mandan |
Counting Coup Een vijand doden was niet echt een teken van dapperheid bij de prairieindiaan. Dat kon je immers ook op veilige afstand doen. Een vijand dicht benaderen, aanraken en heelhuids wegkomen dat was een teken van dapperheid. Dat werd counting coup genoemd. Elke aanraking was een coup.Vaak werd dat met de speciale Coupstick gedaan. En elke coup betekende een extra arendsveer in de hoofdtooi. Krijgers die dus veel vijanden op deze manier hadden verslagen(en soms ook gedood)droegen een enorme tooi. Die tooi heeft dus niets te maken met of je al of niet een opperhoofd was. Wel was er vaak een combinatie(Sitting Bull). Er was een Crow hoofdman die zelfs Plenty Coups heette.Een hele extreme vorm van dapperheid en doodsverachting was dat krijgers zich met een speer vastpinden in de grond en doorvocht totdat de vijand was verdwenen of totdat je zelf de dood vond. Met name bij de Cheyennes was dat bij het Dog Soldier-genootschap(groep krijgers met eigen rituelen) gebruikelijk. Crow warrior met coupstick |
Counting Coup |
Adelaarsveren Een dapper krijger ging zelf op pad om adelaarsveren te bemachtigen. Vaak groef hij een kuil in de grond, waar hij zelf in kon zitten en camoufleerde het geheel met takken, bladeren en gras. Vlak bij de kuil of aan de takken maakte hij een prooidier vast. Bijvoorbeeld een konijn. geduldig wachtte hij af totdat de adelaar in de buurt kwam. Het hoge gemiauw was soms al van ver te horen. Wanneer de roofvogel zich op zijn prooi wilde storten sprong de krijger op uit de kuil en probeerde aanvaller bij de poten te grijpen. Na een soms bloedige worsteling, die niet altijd goed afliep probeerde de krijger één of meer metname staartveren te veroveren. Soms nam hij het gedode dier, indien hij daarin slaagde, in zijn geheel mee. |
Adelaarsveren |
Medicijnman Een medicijnman had contact met de geesten en met bv Wakan Tanka(de Grote Geest) of in het oosten met Manitou of Wakonda(Irokezen). Hij was daarom de organisator van allerlei seremoniën. Daarnaast had hij verstand van geneeskrachtige kruiden, grassen enz. Hij was dus niet alleen geestelijk leider, maar ook genezer.Medicijnmannen kregen hun roeping meestal al op jonge leeftijd doormiddel van visioenen. Hier probeert medicijnman, zoals de schilder Catlin hem zag omstreeks 1835 een zieke te genezen.. De medicijnman verbrand salie of grassen om daarmee de kwade geesten te verbannen. Hij gebruikt daarbij ook een ratelaar. Hij is getooid in een dierenhuid. Op de achtergrond in deze teepee vinden we allerelei attributen van de krijger. Een schild, een backrest, speren en een parflech. Op het schild is een bizonkop te vinden. De zieke ligt op een bakrest en onder een bizondeken. Medicijnman wacht op visioen Crow warrior wacht op een teken. |
Medicijnman |
De vredespijp(calumet) Maar de pijp werd ook gebruikt bij andere seremonies. De zorgvuldig geslepen pijpenkop was speciaal vervaardigd van "Catlinite" (genoemd naar de schilder Catlin, die het voor het eerst ontdekte), een steensoort die je in één bepaalde groeve kon vinden in Minesota. Stammen die uiteindelijk verweg van deze groeve woonden verkregen het materiaal door onderlinge (ruil)handel. De steel van de pijp werd nog eens versierd met bandages en bv veren. Bij het roken was het de bedoeling de rook in de 4 windrichtingen te blazen en naar boven in de richting van de Grote Geest( Wakan Tanka bij de Sioux, Manitou in het Oosten, Levengever bij de Apaches). Little Bird, Arapaho met vredespijp. |
|
De zweethut |
DodenstellageWijsheid komt met de jaren |
De
ouden en de dood Grote beslissingen werden pas genomen na rijp beraad in de vergadering van de wijze oude mannen. Aan de andere kant: het leven was hard. Als een stam onverhoopt moest verder trekken en soms een lange tocht gingen ondernemen al of niet in de koude tijd, dan hielden de ouden dat niet vol. Meestal vroegen zij dan zelf om achtergelaten te worden om te wachten op de dood. Zo ontlasten zij de stam van mogelijk oponthoud. En dat laatste zou altijd gevaar betekenen. Vlak voor hun dood hieven ze vaak een dodengezang aan. Doden werden ingepakt en boven op hoge stellages gelegd. Zo konden zij niet belaagd worden door wolven, coyotes enz. Symbolisch zou je kunnen zeggen dat ze wat dichter bij de Grote Geest waren. Soms werden lijken in grotten of spelonken gelegd. Van de Apache Cochise is bekend dat hij met paard en al is bijgezet. Ook van Sitting Bull is bekend dat hij werd begraven. Zijn graf is na een tijd weer teruggevonden. Recentelijk zijn er schendingen geweest en men wil de beenderen verplaatsen. Crazy Horse zou gezegd hebben vlak voor hij stierf:"Begraaf mijn hart bij de bocht van de rivier"(Wounded Knee). Daar is gevolg aan gegeven. |
Vrouwen en Kinderen Kinderen leerden de buitenwereld al vroeg kennen. Meteen na de geboorte werd de navelstreng na het wegsnijden in een speciale amulet (medicijnbuidel). Verwerkt en aan de hals gehangen. Het kind kreeg een voorlopige naam. Later kon het door visioenen of krijgsdaden een definitieve naam verwerven. Dat gold althans voor de jongens. Meisjes hielden meestal hun levenlang de zelfde naam: bv. Prairiebloem of Buffalo Child(Woman). Crazy Horse heette als kind b.v. Curly (vanwege zijn wat krullend haar). In een visioen werd hij een razend paard gewaar bedekt met hagelstenen en bliksem. Vandaar zijn latere naam(overigens ook de naam van zijn vader)In het Cradleboard(draagwieg) droeg moeders het kind op de rug bij alle werkzaamheden: het schrapen en looien van de huiden, maken van kleding, verzamelen van voedsel, opzetten en inrichten van tepees. het kind kon zo al vroeg de wereld inkijken. Door allerlei spelletjes en door de verhalen van de wijze oude mannen leerden ze de wereld kennen. Speelgoed bestond uit nagemaakte voorwerpen, wapens,in het klein uit de werkelijkheid van alledag. Er werden ook poppen gemaakt. Jongens leerden al vroeg alles over wapens, paardrijden en de krijg. Sommige waren voorbestemd om door visioenen heel byzonder te worden: een medicijnman bv. zoals Sitting Bull of Crazy Horse. Kinderen werden niet geslagen. Opvoeden ging met eenvoudige maar wel consekwent regels en de sociale controle van het dorp. Later leerden de jongens misschien een meisje kennen. Buiten haar tent kon hij haar lokken doormiddel van fluitspel. Als ze er op inging gingen ze samen "wandelen". Om haar hand te vragen moest je wel geschenken meenemen: paarden of huiden of iets dergelijks. Een huwelijk sluiten was zo gebeurd en samen ging je een tent opzetten. Eerst nog buiten het dorp. Later had je je eigen huishouden in de gemeenschap die overigens heel democratisch van opbouw was. Als vrouw had je wel alles over de huishouding te vertelllen, maar je bemoeien met de raad van mannen, de krijg enz. dat was ongepast. het hele dorp kon wel beslissen of iemand werd geaccepteerd als hoofdman. Zijn daden werden altijd gecontroleerd en beoordeeld ook door de vrouwen. In een wereld van de krijg waar elke dag weer mannen vielen was het trouwen met meerdere vrouwen een normale gewoonte. Na de dood van een vouw werd heel vaak haar plaats ingenomen door een zuster. Noem een vrouw niet "squaw", dat had een negatieve klank. Door blanken werden bepaalde vrouwen als hoer behandeld en misbruikt. Die mannen hadden het altijd over "squaw". Comanche meisje Blackfoot vrouw en kind Lakota meisje Kiowa jongen met schilden Crow vrouw en dochter Indiaanse familie Cheyenne kinderen |
Crowvrouw met kindMoeder en kind uit Oklahoma.Cheyenne meisje Piegan vrouw |
Een oude krijger kan het nog navertellen. Chief Red Wip van de Gros Ventre |
Chavi, Kiowa-Apache |
Crow indiaan
|
Woostah, dochter van Dull Knife |
Een
andere haardracht Ook hoofdtooien konden erg verschillen. In plaats van de bekende verentooi werden ook horens van de bizon gebruikt of zelfs een hele vogel zoals bij dez blackfootkrijger. Hier zijn ook wezelstaarten toegevoegd, vaak ook bevestigd aan de verentooi (zie de illustratie boven). Soms werd ook een haarband met veren gedragen in latere jaren. White Horse, Oglala Blackfoot haarstijl Sioux-chief met veren tooi. Crow (Bull) met horens |
Beroemde namen. De Kiowa'sAl sinds 1864 verbonden de Kiowa's zich met de Commanches in hun strijd om de zuidelijke prairie en met name gericht tgen de Texanen. Leiders waren Satank(Satangya), herkenbaar aan grote hangsnor., Satanta (Set-'t aiň-te), of te wel White Bear en Lone Wolf. Kicking Bird was meer geneigd tot vrede na de oproep in 1868 aan de indianen om zich te vestigen in een reservaat. De andere opperhoofden waren duidelijk opponent in deze zaak en wilde strijden voor de oude bizonjacht. het reservaat werd gecontroleerd vanuit Fort Sill. Keer op keer probeerde men uit het reservaat te ontsnappen om het vrije prairieleven weer op te pakken. Bij een van die keren werd een goederenkonvooi overvallen. Satanta claimde de leiding daarbij, hoewel het idee meer van de medicijnman Skywalker kwam. Satank en Satanta werden gevenagen genomen. Satank hief een doodszang aan en probeerde, na zich van de boeien ontdaan te hebben, met een mes aan te vallen. Hij werd terstond neergeschoten. Lone Wolf probeerde keer op keer zijn leider Satante vrij te krijgen.De overheid wilde Satanta eigelijk als een soort gijzelaar vasthouden. De vrijheid kwam in 1873. Samen met Quanah Parker werd de strijd om het behoud van de bizon voortgezet. In 1874 was het laatstegevecht( zie hieronder) De indianen moesten zich overgeven in 1875. Satanta werd weer gevangen gezet. Hij pleegde in 1878 zelfmoord door zich vanuit het gevangenishospitaal door het raam naar beneden te storten. Kicking Bird en Sky Walker stierven vlak na elkaar op raadselachtige wijze. Ook Lone Wolf stierf kort daarna aan een ziekte. De macht van de Kiowa's was gebroken. Gotebo(Big Tree) Kiowa 1898 Kiowa White Man, Kiowa De Comanches Zij leefden en jaagden op het zuidelijke prairiegebied Zij arriveerden in het zuiden rond 1700. De naam is een verbastering van het Ute-woord: Komah't. De bekendste vertegenwoordigers waren de Kwahadi-Comanches. Andere stammen waren de Nocona's, Yamparika, Penateka's en Yap-eaters. Comanches waren verwant met o.a. de Shoshones uit het westen van de Verenigde Staten. Hun gemeenschappelijke taal was het Uto-Astecan. Samen met de Kiowa's kwamen ze in verzet tegen de blanken. Met name de strijd tegen de Texas Rangers was heftig. Hun leiders: o.a.Tien Beren, die al snel volgelingen ging verliezen toen hij besloot meer als een blanke te gaan leven, en Quanah Parker. Tien Beren werd al in 1840 als leider genoemd. Quanah Parker was de zoon van Cynthia Ann Parker, een blank meisje dat eens door de Comanches werd gekidnapt. Ze trouwde met Zwerver (Peta Nocona) en kreeg haar indiaanse naam Naduah. Quanah werd in 1845 geboren nabij Wachita-Falls. In 1874 was de bekende slag bij Adobe Walls Medicijnman Isatai was daar samen met Quanah een van de verzetsmensen. Na zijn overgave vestigde Quanah zich op het reservaat bijFort Sill. Daar stierf hij in 1911. Comanchekrijger met gehoornde hoofdtooi Ten Bears |
Satanta( White Bear) in de gevangenis. White Bear werd door de Commanches John de Blazer genoemd. Hij had ooit een trompet buitgemaakt en er op leren spelen. Bij gevechten kon hij zo soldaten misleiden. Kiowakrijger Lone Wolf, Kiowa Kicking Bird, Kiowa Left Hand, Comanche Placido, Tonkawa. De stam bood de Texasrangers aan te verkennen in de strijd tegen hun aardsvijanden de Comanche |
Satank (Satangya), Sitting Bear Teh-toot-sah, Kiowa zoals Catlin hem zag (1835) Comanche (Kamp politie) Quanah ParkerAsa Toyeh, Commanche Samuel Walker, Texas Ranger. Mow Way,Shaking Hand, Kwahadi Comanche |
Cheyennes
en Arapahoes De Cheyennes, die in een noorderlijke en zuiderlijke groep te verdelen zijn werkten nauw samen met de Arapahoes. Later verbonden de noorderlijke Cheyennes zich vooral met de Sioux met name na de Sandcreek Massacre door kolonel Chivington in 1864. Er werden voornamelijk vrouwen en kinderen meedogenloos afgeslacht en verminkt. er werden zelfs geslachtsdelen afgehakt en als trofee meegevoerd. Leiders daar waren White Antilope en Black Kettle, zij waren voor vrede, maar dat hielp hen niet. White Antilope hief een doodslied aan staande voor de Amerikaanse vlag en zondermeer doodgeschoten.Van de Cheyennes waren daar verder nog , Little Chief (mogelijk een Sioux ? )en Man on a cloud en Bull Bear. Left Hand, zijn broer Neva en Little Raven van de Arapahoes stonden ook de vrede voor,hoewelde laatste wat ging twijfelen. Chivinton werd er wel voor veroordeeld maar kwam er nog redelijk goed vanaf. De man die tegen hem getuigde, luitenant Silas Soule werd onverhoed vermoord. White Antilope plaatste zelfs een witte vlag voor zijn tent, maar werd koelbloedig neergeschoten. Ook Left Hand vonddaar de dood. Roman Nose vocht vooral door tegen de blanken. Hij stierf uiteindelijk in de zoveelste slagin 1868 bij Beecher Island, hoewel het eerst leek of geen kogel hem kon raken. Black Kettle vond later de dood in 1868 bij de onmenselijke Washita Massacre door Generaal George Custer. Min of meer een herhaling van Sand Creek. Latere leiders waren Dull Knife en Little Wolf. Zij vochten bitter om de barre toestanden in het reservaat te ontvluchten.Ze moesten een lange tocht maken om de soldaten uit handen te blijven.Ze volgenden allebei met hun mensen een andere route en moesten voor hun vrijheid vechten en een hoge tol betalen. Uiteindelijk gaven ze zich over.Dat alles na de grote gevechten van 1876 waarbij Custer werd verslagen bij de Little Big Horne. Het leger wilde alle indianen daarna zo snel mogelijk in een reservaat onder brengen. Maar daar werden ze niet altijd op een goede manier behandeld. Cheyenne Wolfrobe, Cheyenne. Westman William Bent had in het gebied zijn sterkte en handelspost. Hij had een goede verstandhouding met de indianen. Hij trad vaak als bemiddelaar op. Zijn vrouw was een Cheyenne. Zijn zoon George Bent trok later samen met de Cheyennes op. Er bestaat ook een foto waarop Little Raven met zijn gezin is te zien naast William Bent. Zijn verhaal is mooi verwoord in de tv serie destijds: Centennial, waarin wel andere namen werden gebruikt. Neva Arapaho met pijp Littele Bull, Arapaho. |
Black KettleLittle ChiefLittle Raven Left Hand Chivington Black Coal, Arapaho |
Little WolfDull KnifeWhite Antelope Mad Bull, Cheyenne Yellow Calf , Arapaho. |
Blackfoot Deze stam was nauw verwant met de Blood en Piegan. Alle drie jaagden op de Noorderlijke prairie. Samen worden ze ook weer Blackfoot genoemd. Der naam herinnert aan de zwart geverfde mocassins, of door het as van een prairiebrand of gewoon met verf. Ze noemde zichzelf de Siksika. Opmerkelijk detail was de verenhoofdtooi met kaarsrecht opstande veren anders dan elders op de prairie. Van de Shoshones verkregen ze omstreeks 1730 paarden en konden zo hun positie verstevigen. Ze streden met Flathead en Kutenais, maar ook de trapperrs van de Hudson-Bay Company, Northwest Company en de American Fur Company In 1855 ondertekenden ze mede een vredesverdrag dat pas rind 1864 door onenigheden werd verstoord. Dit kwam door de verkoop van wiskey aan jonge krijgers. In 1870 vond een bloedbad plaats aangericht door Colonel E. M. Baker. Er werden 173 mannen, vrouwen en kinderen afgeslacht van de Piegan stam van Bear Chief en Red Horn. De meeste overlevenden trokken naar Canada. Kat-O-Capee, Blackfoot Yellow Kidney, Piegan Makoyepuk(Wolf Child), Blood |
Blackfoot op de uitkijk Blackfoot ruiter Blackfoot Sarcee man |
Hoofdtooi (Bird Rattler) Buffalo horns Piegan dandy Sarcee vrouw |
Blackfoot meisje Kleurplaat.
Indianen
in de 20e en 21e eeuw: nieuwsfeiten.
Gresham (om er een hospitaal van te maken) door de Menominee. Later gaf hij ook een stuk land weg aan de stam van de" Rode Wind" ten noorden van Los Angelos. 2 maart 1976: Rode Vos, opperhoofd van de Sioux en één van de laatste indianen die de slag bij Little Big Horn heeft meegemaakt, sterft op 105 jarige leeftijd. 1983. Op verzoek van de World Council of Indigenous People wordt een delegatie van 8 hoofden en raadgevers van de Dakota-Objibway Tribal Council uitgenodigd om naar Guatamala, samen met vertegenwoordigers van andere Indiaanse organisaties van de R.K. kerk,te komen. Aan de grens met Mexico zijn zeker 70.000 indiaanse vluchtelingen die verdreven zijn uit hun verbrande dorpen gedurende een verwoedde strijd door de regeringstroepen. De inmenging van de V.S. doet niet veel goed. Deze delegatie moet proberen de situatie meer bekendheid te geven en de opinie te beinvloeden in het noorden. 2016 In de Black Hills lag Harney Peak,het hoogste punt.genoemd daar Brevet Brig. gen. William S. Harney.Zijn soldaten vielen in 1855 het kamp van Chief Little Thunder aan en vermoorden 86 Brulés en namen 70 vrouwen en kinderen gevangen. Op 11 augustus 2016 werd de naam veranderd in Black Elk Peak, vernoemd naar de beroemde heilige man van de Lakota: Black Elk. 2017 De Nederlandse schrijver Mark van de Logt schrijft een boek over de ware Pawnee scouts in Het Amerikaanse leger. De Pawnee zelf zijn daar erg blij mee. Twee leden van de stam ,Raymond Osborne en Mattie Fish hadden hem gevraagd een onderzoek te doen naar de geschiedenis van deze scouts. Het boek heet: Warparty in Blue: Pawnee scouts in de US Army. De schrijver werkt nu ookaan een boek over de Caddo indianen. 21 januari 2021 Remi Bald Eagle: President Biden has signed an executive order to revoke the Keystone XL permit. This pipeline was to cross the treaty and ancestral territory of the Great Sioux Nation, just a few miles from where I grew up in Takini, South Dakota. President Biden promised that he would cancel this permit, and today, he has. Wopila Tanka, President Biden. This is a win for the indigenous people, farmers, ranchers, water protectors, and grassroots organizations who have been fighting this black snake pipeline for over a decade. Most of all, this is a victory for Unci Maka, Mother Earth. Mni Wiconi! 6 juni 2021. Leonard Crow Dog overlijdt op 78 jarige leeftijd op het Rosebud Indian Reservation ( Zie ook hier boven). |