In 1492 zeilde Christofel Columbus met drie schepen naar de West: De Santa-Maria( het vlaggenschip), de Niña en de Pinta.
De "ontdekking"van Columbus in 1492 van zijn Amerika, waarbij hij
de bewoners abusievelijk Indianen noemde omdat hij meende Indie bereikt
te hebben was de aanzet voor de Spaanse verovering en hegonomie in het Caraibisch gebeid, Midden- en Zuid-Amerika. Het Zuid-Oosten en Zuid-Westen van de Verenigde Staten waren de eerste gebieden die door de Spanjaarden werden aangedaan op zoek naar Goud en Slaven. Ze geloofden de mythe van de Zeven Gouden steden van Gibola. Ze verspreidde drie kwalijke zaken: Medogenloze genocide, opdringerig Katholisisme en besmettelijke ziektes. Een aantal bekende avonturiers waren behalve Cortez en Pizarro: Hernando de Soto, Francisco Coronado ,Camuscado, Luis de Carvajal ,Castano de Sosa en Juan de Oñate. Francisco Coronado gooit in 1540 al meteen een duit in het zakje door rigoreus tekeer te gaan in de Tiquex oorlog tegen een aantal pueblo's van de Tewa, Tiwa enz. waarbij voor mannen worden gedood en vrouwen als slaaf worden meegenomen. Juan de Oñate gaat de strijd aan tegen de Acoma pueblo en dood met behulp van de Zaldivar broeders zeker 800 indianen en neemt ook 500 slaven mee. Dankzij de vestingachtige ligging van de pueblo zijn er nog genoeg overlevenden om zich te herstellen. De Spanjaarden dwingen de indianen ook hun religie op en nemen missionarisen mee. Als Phillips II dit verneemt, haalt hij Juan terug naar Spanje. In 1680 deden de Pueblo indianen met succes een poging om de Spanjaarden te verdrijven.Ze kwamen in opstand onder hun leider Popé ( Ohkay Owingeh), een indiaan uit San Juan( geboren in 1630). Ottermin probeerde in 1681 nog een aanval op de pueblo Isleta. Daarna bleef het 12 jaar rustig. Helaas kwamen de Spanjaarden later weer terug met nog meer geweld maar ietsjes milder voor de Pueblo indianen. Toch executeerde Diego de Vargas nog 70 pueblo indianen die Santa Fe blokkeerden in 1693. ] Cristofel Columbus Popé Hernado de Soto ( zie ook Zuidoost) en Juan de Oñate |
Santa Maria De Niña Francisco Coronado |
Dit Hopimeisje
heeft de haardracht van een ongetrouwde schone.
De Hopi waren een bekend volk onder de Pueblo-indianen.
Zij bewoonden permanente dorpen opgebouwd uit Adobe-huizen.
Adobe is een gedroogde kleitegel. Vroeger werden de dorpen in
rotsopeningen
gebouwd of bovenop een plateau in dit land van tafelbergen en
cactuswoestijn. |
Hopimeisje |
Hopi pueblo danser |
Havasupai |
Hopi man |
Apache met schild |
Apacheruiter |
Mescalero |
De ApacheZij
kwamen rond 1400
uit het noorden. In Canada
leven stammen die dezelfde taal spreken: Athapaskan.
Ze vestigden zich tussen de
Pueblo-indianen samen met de Navaho in het
Zuidwesten van de Verenigde Staten. De bekendste stam is de Chiricahua-Apache De
Apache hebben enkele beroemde leiders voortgebracht:Mangas
Coloradas, Cochise,Victorio en Geronimo
Mangas Coloradas vocht al in 1835
eerst tegen de
Mexicanen en toen tegen Amerikaanse scalpenjagers.
Een groot deel van zijn stam, onder leiding van
Juan Jose,werd
onder valse voorwendsels uitgenodigd
op een feest in Santa Rita
en
afgeslacht door "Don Santiago" en zijn jagers.
Mangas Coloradas nam wraak, alle jagers vonden uiteindelijk de dood in
de woestijn. ( zie ook hieronder) |
|
Ook Cochise(Choconen)was slachtoffer van verraad door de Amerikaanse
luitenant Bascombe, nadat hij vals werd beschuldigd van
de kidnapping van Mickey Free,Felix Ward was zijn echte naam,(in werkelijkheid door een band van de Western Apache).
Zijn oorlog tegen de Amerikanen begon in 1862
en
duurde tot 1871.
In 1872 stierf
Cochise in het reservaat. Zijn vriend Thomas Jeffords, ook Indian Agent
in het reservaat was die laatste dagen bij hem. Thomas heeft ook een
rol gespeeld bij de overgave van Cochise. George Crook Nelson Miles Met hem streed de zoon van Cochise: Naiche. Na de gevangenis in Florida werd Geronimo naar Fort Sill(dat ligt in Indian Territory) gebracht. Hij stierf daar in 1909 in zijn kamp. Er wordt wel eens vaak gewezen op de wrede manier van vechten van de Apache. Het waren natuurlijk verbeten guerilla-strijders, meesters in het verstoppen en verdwijnen zonder gevonden te worden. En dan ineens uit het niets vielen ze aan om dan weer snel onzichtbaar te maken. Voorbeeld van een wrede behandeling was bv. het insmeren van hun slachtoffer met honing en de mieren op hem afsturen. Of de oogleden vastnaaien zodat het slachtoffer in de brandende zon moest blijven kijken. En dames: als een vrouw vreemd ging werd haar een stuk van de neus afgesneden zodat ze en getekend was en niet meer aantrekkelijk voor andere mannnen. Hun respect voor paarden was er wel maar in noodsituaties werd het paard gedood en hun vlees opgegeten. Vergeet niet dat de Apaches al 400 jaar te maken hadden met de wreedheden van Spanjaarden en later Mexicanen. Een droge, gevaarlijke woeste omgeving vroeg ook om gehardheid. Indiaanse jongens werden al getraind in die hardheid. Ze nemen een slok water in de mond en mogen dat niet doorslikken tijdens een lange afstand rennen door de woestijn. En zo waren er meer "Spartaanse"trainingen. Stammen.Hier even een verduidelijking: de Pueblo-indianen worden hier aangegeven als een eenheid met een bepaalde taal: b.v. Tiwa. De onderverdeling zijn de dorpsnamen. Ik geef de verdeling niet bij alle namen:dat wordt te veel van het goede. Bij de Apache kunnen we zelfs nog verder gaan naar een verdeling in bands(als voorbeeld: de Chiricahua-Apache). Chiricahua Apache Aldernietze en familie (Geronimo's folowers) San Carlos Apache met pijlen en boog |
CochiseMangas Coloradas Luitenant George Bascomb Josh, San Carlos Apache Thomas Jeffords |
Pueblo-indianen
|
|
Gov.Diego-NarangoVrouw van Santa Clara Pueblo |
Laguna Pueblo manPojaque Dame uit Taos Pueblo |
Hopi krijgerPueblojongen wacht op de terugkeer van Slangenracer |
Overige stammen
Alchesay: Western Apache Chino, Coyotero (Western) Apache Navahomeisje met zilveren ornamenten. |
Eskimizin, Aravaipa Zuñi man Qahatika meisje |
Navaho medicijnmanYuma vrouwTong-Pah, Jicarilla ApacheOld Navaho |
To-fo-ya, Jicarilla ApacheChief GarfieldNavaho vrouw met kindYaqui vrouw (Sonora) Navaho elder |
Apache stelApachevrouwBuffalo Calf, Jicarilla Jicarilla |
Navaho jongeman |
Jicarilla meisje |
Mescalero |
Zuñi, governor |
Navaho jong en oud |
De oude culturen. Een van de oudere culturen in dit gebied zijn de Hohokam , Mogollon en de Anazasi. De Hohokam ontwikkelde zich vanaf ongeveer 750 tot 1450 na Chr. De Hohokam vinden we meer in het westen, de Anasazi in het Noorden en De Mogollon in het zuiden van dit gebied. Over
de woningen in dit
gebied valt heel wat te vertellen.
Wat dat betreft zijn er hier monumentale bouwwerken te vinden
De ouden zoals de Anazasi
bouwden hun adobe
woningen in rotswanden. Zoals hier het Cliff-Palace.
Anderen bouwden gigantische dorpen op een plateau.
We denken hieraan het historische
Pueblo Bonito. |
Mesa Verde, Cliff-Palace!Hohokam Pueblo Pojoaque |
Pueblo Bonito |
Taos-Pueblo van de Northern Tiwa |
Hopidorp |
|
Hopidorp |
|
Mutsendag
bij de Hopi Als de mannen erop uit zijn om bv op jacht te gaan of op het land werken dan is het natuurlijk heerlijk thuis op de mutsendag. MAnden vlechten, potten vervaardigen en bakken, voedsel bereiden. Brandhout verzamelen. Lekker tutten met het haar en natuurlijk de laatste roddels.Wie van de dames zijn nog niet aan de man? |
|
Hogan Montezuma Castle (1300) |
Wickiup
|
Kleine pueblo San Ildefonso danseres |
Zuni Godenbeeldje Zunivrouw met potten |
Bizon-dans Hopi en Oakland Hopi-dancer (Corndans?) | Aardewerk van Pima, Hopi en Zuni |
Kachina werd regelmatig gedanst. Om kinderen al vroeg te laten wennen aan deze rituelen, kregen zij de dansers in de vorm van een pop. De dansers bezochten de kinderen om te kijken of ze zich goed hadden gedragen. Zoniet dan werden ze gestraft (ons Sinterklaaseffect). Tijdens de dans die met ratelaars werd begeleid traden ook vaak clowns op. Behalve deze beslommeringen moesten zij ook nog regelmatig de konijnen van de velden jagen. Dat deden ze met een boomerang- achtig voorwerp. |
KachinapoppenGeweven Navaho deken |
Navaho zilverwerk |
Weven en de heren een kilt. Het resultaat bij de Navaho waren prachtige dekens met allerlei patronen. De Navaho werden ook befaamd om hun zilverwerk, ingelegd met turquois in sieraden van de Spanjaarden leerden ze ook wat: de schapenteelt. Door zowel de Navaho als de Pueblo-indianen werd dus ook op den duur wol verwerkt in het weefwerk. |
Papago vrouwTarahumara Mohavevrouw Karankawa's Havasupai vrouw en kind |
Papago-huttenMaricopa vrouwen
Oude Mohaveman |
Papago Een van de primitievere stammen die tussen Apaches en Pueblo-indianen, woonden waren de Papago. Ze leefden meestal in eenvoudige hutten. Ze hadden gedeeltelijk wat landbouw overgenomen van de Pueblo-indianen. De vrouwen van deze stam droegen vaak gevlochten manden of versierde potten op hun hoofd. Het hoofd werd dan weer vaak omwikkeld met stof.Maricopa Maricopa vrouwen besteedden veel aandacht aan hun haardracht. Ook deze indianen leefden net als de Papago, Jumano en Toboso heel primitief. Tarahumara en Seri Op Mexicaans grondgebied, maar wel tot de Zuidwest cultuurgroepen behoren o.a. ook de Seri, die aan de kust woonden en dus veelal van visvangst leefden. Ze staan bekend om hun tatouages. Wat meer in het berggebied leven de Tarahumara. Met name de laatste stam werd ook al eens het slachtoffer van skalpenjagers en probeerde en probeert zo goed als kan een geisoleerd bestaan te hebben. De Tarahumara zijn bekend als pakweg de snelste hardlopers met een groot uithoudingsvermogen en grotendeels barrevoets lopend door ruig terrein. Ze hebben zich ook gemeten met gerenommeerde hardlopers vanuit diverse landen in de wereld. De Karankawa's woonden aan de golf van Mexico ten zuiden van Texas. Het klimaat daar was te vergelijken met dat in Florida. Ook hier is de kleding dus schaars. Tarahumara hardloper De Pima en Papago behoorden vroeger samen tot één groep. ( Piman : upper en lower). respectievelijk noemen ze zich de Akimel O,odham (rivier mensen) en de Tahono O,ódham (woestijn mensen) Hieronder twee Pima vrouwen. |
Beroemde namen. PopéAl in 1680 horen we van een verzet van Pueblo-indianen tegen de overheersende Spanjaarden. Al vanaf de komst van Fransiscus Coronado (1540) en later Chamuscado (1581-82) werden de Pueblo indianen regelmatige lastiggevallen. Onder leiding van Popé van de San Juan Pueblo kwamen ze in opstand. Hoe hij er uit heeft gezien weten we niet. Hij slaagde er wel in de Spanjaarden een tijdje weg te houden. Helaas kwamen ze in de 18e eeuw in grote getale terug. Manuelito Hij was de grote leider van de Navaho toen deze werden gedwongen hun grondgebied te verlaten. Kit Carson kreeg de opdracht in 1862 van generaal Carleton. Hij probeerde de Navaho zover te krijgen door hun schaapkuddes en akkers te vernietigen. Uiteindelijk werden de Navaho's weggevoerd naar het Bosque Redondo reservaat. Manuelito bleef voor de belangen van zijn volk opkomen. In 1868 reisde hij daarvoor naar Fort Sumner. De Navaho mochten weer terug naar hun eigen gebied.Manuelito werd aangewezen als hoofdman van alle Navaho. Dat bleef hij tot 1885. Tot op vandaag de dag ligt het reservaat(het grootste van de VS) nog steeds op het oude grondgebied. Ze moeten wel een deel van het reservaat met de Zuni delen. Victorio, Chato, Loco en Mangas en Nana Victorio was min of meer de opvolger van Mangas Coloradas (zie boven) voor wat betreft de Chihenne(Mimbrenjo's of Coppers) Victorio ontvluchtte de erbarmelijke toestanden in het reservaat. Hij sneuvelde in een gevecht tgen de mexicanen. ( zie boven). Nana, een Mimbenjo hoofdman was één van zijn aanhangers evenals Benito (zie boven). In eerste instantie vocht Chato(Mescalero Apache) onder Cochise nog tegen de Amerikanen. Later diende hij zich aan als verkenner voor het leger bij generaal Crook, evenals scouts zoals "Peaches". Dat laatste was een bijnaam vanwege zijn jongensachtige verschijning. Geronimo trok ook een tijd op met Juh een Nedhni hoofdman. Crook slaagde er niet in Geronimo( Bedonkohe ) te pakken te krijgen. Het gelukte generaal Miles, samen met luitenant Gatewood, die er overigens niet voor werd gehonoreerd, uiteindelijk wel in 1886. Maar Miles kende geen pardon en stuurde Geronimo naar de gevangenis in Florida. Loco en Mangas ( zoon van Mangas Coloradas) waren de opvolgers van Victorio. Loco ging met een deel terug naar het reservaat. Mangas werd gevangen genomen en evenals Geronimo en Naiche naar Florida gestuurd. Tsisnah Victorio Zoon van Bonito Apache kamppolitie of scout Loco Geronimo en Naiche gevangenGeronimo Older Apache manOld Geronimo |
Monument Valley in het Navaho reservaat ManuelitoKit Carson Mangas, zoon van Mangas ColoradasChato
Naiche |
Kleurplaat Geronimo |
Indianen in het
nieuws
in de 20e
eeuw Op 19 februari 1945 neemt Ira Hayes, een Pima indiaan, deel aan de landing op Iwo Jima. Hij was één van de marine mannen die de Mount Suribachi bestormden. bekend is de foto met de mannen die de Amerikaanse vlag erop planten. Ira werd een nationale held. Op 17-05-1986 meldde NRC Handelsblad een 100 jarige stammenoorlog tussen de Navaho en de Hopi. Het Navaho reservaat omgrensde het kleinere Hopigebied en omdat de Navaho een grote meerderheid vormde dreigde hjet kleine reservaat steeds meer te verschrompelen. In 1974 werd in de Resettlement Act het land herverdeeld. Hopi's op Navahogrond moesten verhuizen en vice versa! Dat leidde tot veel onrust bij de stammen. De Hopi's klaagden er toch al over dat de Navaho's in historische tijden de Hopidorpen regelmatige plunderden. Aldus Hopi-leider: Ivan Sidney. De Navaho's kregen van het Congress steeds wat extra land toegewezen. De toenmalige president Ronald Reagan benoemde William Clark tot bemiddelaar. Overigens met weinig resultaat. Het conflict heeft nog heel wat voeten in de aarde gehad. beide stammen stonden in hun recht. De Hopi wilden hun grondgebied behouden en de Naho wilden niet steeds verdreven worden. Ook in Den Haag werd gedemonstreerd bij de Amerikaanse ambassade tegen de gedwongen deportatie van de Navaho. Volgens de indianen spelen de vondst van uranium en steenkool in dit gebied ook een balangrijke rol bij de Amerikaanse overheid. Momenteel is het weer wat rustiger in het reservaat. In 1974 wordt er fel geprotesteerd door de indianen na de mishandeling en moord op Herman D. Benally en zijn neef John Harvey. Ze werden gevonden bij Farmington met ingeslagen schedels. Twee jongeren schepten op over hun aandeel en werden gearresteerd. De indianen protesteerden vooral omdat het vaker voorkwam dat de Navaho's werden beroofd en mishandeld door jongeren. Vanaf 1985 is de KTNN de Voice of the Navaho Nation. In het westen worden alle radiostations aangeduid met K. TNN staat voor The Navaho Nation. De Navaho's verzorgen hier radioprogramma's. Heden: Nog altijd hebben de Tarahumara de beste renners in de wereld,die zich kunnen meten met menig topsporter.Er worden nog geregeld wedstrijden gehouden. Ze lopen barrevoets of maken zelf hun schoenen en rennen over welk terrein ook! Hieronder is zo'n renner te zien. Een andere groep runners zijn de vrouwen van de Rarámuri stam uit Noord Mexico. 2021 De eerste Indiaanse Minister van Binnenlandse zaken wordt benoemd: Debra Haaland van de Laguna pueblo. Ze is nu 6 0 jaar. Haar ouders hadden militaire functies. Haar moeder is is een Laguna Pueblo indiaanse, haar vader is Noors-Amerikaans. Onder dit ministerie valt ook het Bureau voor Indiaanse Zaken Tarahumara meisje Navahojongen Tarahumara runner |